Sporcu İçeceği mi ? Enerji İçeceği mi ?

Sporcu için en önemli konulardan biri sıvı tüketimidir. Eminim birçoğumuz araştırmış yada kulaktan dolma bilgilerle bu sıvı kaybı için bu önemli soruya cevap aramışızdır. Sporcu İçeceği mi ? Enerji İçeceği mi ? Antrenman sırasında vücutta sıvı, elektrolit ve karbonhidrat kayıpları oluşur. Vücut antrenman sırasında ilk karbonhidrat kullanır. Optimal performans elde etmek için , sporcu içecekten aldığı sıvı ve karbonhidratın hücrelere bir an önce ulaşması gerekmekterdir. Eğer ulaşmaz ise enerji için kastaki proteinleri harcanmaya başlar. Bu yüzden doğru sıvı alımına kesinlikle dikkat etmek gerekiyor.

Sporcu İçecekleri Nelerdir ?

Üç tip sporcu içeceği vardır;

• Hipotonik sporcu içecekleri : Vücut tarafından hızlı emilir. Karbonhidrata gerek duymayan sporcuların sadece sıvı–elektrolit ihtiyacını karşılamak için kullandığı içecektir. Daha çok jokey ve cimnastikçiler için uygundur. Ortalama %4 oranında karbonhidrat içermektedir.
• İzotonik sporcu içecekleri : Birçok spor ve sporcu için uygun bir seçimdir.  Yaklaşık %6-8 oranında karbonhidrat içerir. Örnek olarak; Powerade, Gatorade, Isostar izotonik diyebiliriz.
• Hipertonik sporcu içecekleri : Özellikle dayanıklılık egzersizlerinden sonra kullanılan sporcu içeceğidir. %8 den fazla karbonhidrat içermektedirler. Örnek olarak ; Gatorlode, Exceed High, Carboplex diyebiliriz.

Sporcu İçeceğini Ne Durumlarda Kullanabiliriz ?

Sporcu içeceklerini 1 saatten fazla süren antrenmanlarda kullanılması uygun görülmektedir. Eğer antrenman süresi 1 saatten az sürüyorsa sporcu, sadece su ile yetinebilir.

Peki Ya Enerji İçeceği Nedir ?

Enerji içeceğinin içeriğini başlıca kafein ve şeker oluşturmaktadır. İlk enerji içeceği 1949 yılında ABD de ortaya çıktı ve 1987 yılında ilk kez Avrupa da satışa sunuldu. 1997  yılında ise Red Bull un lansmanı ile bir anda popüler hale geldi ve çok kısa zamanda dünyaya yayıldı. Enerji içecekleri 8 ons (1 ons =0,3 lt) başına 80-150 mg kafein içermektedir. Kafeinin günlük alımı ise 300 mg olmalıdır. Yani bu 3 fincan kahve demek. Spor yapanlar bu kuralı es geçmemelidir.

İçeceklere göre kafein miktarları:

Kafeinin yanı sıra bazı markalar pazarda bulunan ürünlerin çoğunda çok fazla miktarda glikoz ve diğer yapay tatlandırıcı kullanmaktadır. Glikoz ve yapay tatlandırıcıların ürünlerdeki oran yaklaşık %20 dir. Bu ürünlerde kullanılan diğer bileşenler ise taurin , B vitamini, ginseng, guarana, Yerba Mate, acai, maltodekstrin, inositol, karnitin, kreatin, Glukuronolakton ve ginkgo bilobadır. Bu ürünlerin sağlık güvenliği konusunda önemli endişeler vardır.

Enerji İçeceklerinin Yan Etkileri 

Enerji içeceklerinin içerdiği maddelerin olası yan etkileri ile ilgili yapılan çalışmaların bazıları şu şekildedir:

– Kardiyovasküler Etkisi

Yapılan araştırmalarda, enerji içeceği tüketiminin ardından kalp hızı ve kan basıncında yükselme olduğu görülmüştür. Bu bulgular da enerji içeceğindeki kafeinin etkisi olarak saptanmıştır. Ayrıca sağlıklı 14 ve 16 yaşlarındaki iki erkek çocuğuna fazla enerji içeceği kullandırılmış ve sonrasında atriyal fibrilasyon (sürekli anormal kalp ritmi) rapor edilmiştir. Geçtiğimiz günlerde ise fazla enerji içeceği kullanımı sonucu 17-ve 19 yaşlarındaki erkek çocuklarının bazılarında miyokard infarktüsü (kalp krizi) görülmüştür.

– Nörolojik ve Psikolojik Etkisi

Diğer bir araştırmada yüksek kafein kullanımı ile akut ve kronik baş ağrısı arasında ilişkili bulunmuştur. 15 ve 16 yaşlarındaki gençlerde yapılan fazla kafein kullanımı ile davranış bozuklukları arasında kuvvetli bir bağ bulunmuştur. Çeşitli araştırmalarda ise, enerji içeceğinin iskemik inmeye ve epilepsi nöbetlerine neden olabileceği ileri sürülmüştür. Ayrıca günlük 300 mg dan fazla kafein alın kişilerin halüsinasyonlar gördüğü tespit edilmiştir

– Gastrointestinal ve Metabolik Etkisi

Enerji içeceklerinin bol miktarda yapay şeker içerdiğinden bahsetmiştik. Bu yapay şekerler; sukroz, glukoz ve yüksek fruktozlu mısır şurubudur. Bu yapay şekerlerin fazla alımları obezite riskini arttırıyor.

– Böbrekler Üzerine Etkisi

Yapılan araştırmalara göre enerji içeceklerindeki kafeinin idrar atımını arttırdığı gözlenmiştir. Bu da dehidratasyon potansiyelinin artmasına sebep olabilir. Bu demek oluyor ki sıcak bir ortamda yapılan egzersiz sırasında kafein alımından kaçınılmalıdır. Ayrıca kafeinin idrar atımında sodyum kayıplarına yol açtığı görülmüştür. Bu sodyum eksikliği bacakların zayıflığına yol açmaktadır. Greene ve ekibinin yaptığı bir araştırmada 40 yaşındaki erkeklerin 2-3 hafta boyunca egzersiz yaparken enerji içeceği alımını takip etmiş ve sonucunda kullanıcılarda akut böbrek hasarı olduğu gözlenmiştir .

– Peki Kafein Dopinge Giriyor mu ?

IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi) ve WADA (Dünya Anti-Doping Ajansı) tarafından kafein kullanımı sınırlanmıştır. İdrarda 12 mikrogram/ml’yi geçecek dozda kafein almak yasaktır. Bu dozu aşmak için alınması gereken kafein 1-2 saatlik süre içinde 5-6 fincan kahvede saklı. 🙂

Peki Ya Yaraları ??

Enerji içeceklerinin bu kadar olumsuzluklarından bahsettik. Peki ya olumlu yanları ? Alford ve ekibi 36 bireyin üzerinde yaptığı araştırmada enerji içeceklerinin aerobik dayanılıklığını önemli ölçüde arttığını saptamıştır. Yine buna benzer bir araştırmada egzersiz sırasında performans artışına faydası olduğu gözlenmiştir.

Sonuç Olarak Ne Yapmalıyız ?

Enerji içeceklerin çocuk ve gençler (ergenler) üzerinde zararları olduğu birçok araştırma ile kanıtlanmıştır. Bu demek oluyor ki enerji içeceklerini çocuk ve gençlerden uzak tutmalı, olgun bireyler içinse dikkatli bir şekilde tüketilmesini sağlamalıyız. Bu durumda sporcu içeceği enerji içeceğine göre tüm sporcular için daha sağlıklı bir tercih oluyor..

Sözlük :

* Akut Böbrek Hasarı, Böbrek fonksiyonlarındaki ani bozulma, böbrekte yapısal ya da fonksiyonel değişikliklere sebep olma

* Elektrolit, serbest iyon içeren ve elektriksel iletkenliğe sahip ortam. Sıvı veya çözelti hâlinde iken elektrik akımını ileten veya elektrik akımı etkisi ile ayrışabilen madde. Bir elektrolit, su içinde eritildiğinde bir elektriğin iletilmesini sağlayan solüsyon bir maddedir.

* Elektrolitlerin birinci işlevleri, hücrelerdeki sıvı seviyesini dengede tutmak, * Dengeyi sağlamak, sinir ve kas fonksiyonları, hidrasyonla kan pH’ı için önemli. *Vücutta en çok bulunan minerallerin başında; kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum, klor, magnezyum gelir.